IZMENE ZAKONA O UPRAVLJANJU OTPADOM

U nastavku izdvajamo neke od najznačajnijih novina u izmenama Zakona o upravljanju otpadom koje su na snazi od 7. maja 2023.

Odgovornost proizvođača otpada

Proizvođač otpada dužan je da u slučaju promene tehnologije, promene porekla sirovine i drugih aktivnosti koje bi uticale na promenu karaktera otpada, pribavi izveštaj o ispitivanju otpada. Prema novim izmenama izveštaj se čuva pet godina, nakon čega je proizvođač otpada dužan da pribavi novi izveštaj o ispitivanju otpada.

Ukinuta je obaveza pribavljanja dozvole proizvođaču otpada za privremeno skladištenje sopstvenog otpada koji je nastao u postupku obavljanja njegove osnovne delatnosti, na lokaciji na kojoj je otpad nastao. Sa druge strane, proizvođač otpada koji proizvodi otpad na više lokacija i isti privremeno skladišti u svom centralnom skladištu, u obavezi je da pribavi dozvolu za skladištenje otpada, dok skladište mora da ispunjava sve propisane tehničke uslove. U tom slučaju, otpad ne može biti privremeno skladišten na lokaciji proizvođača, vlasnika i/ili drugog držaoca otpada duže od 36 meseci po čijem se isteku otpad mora predati na tretman, odnosno ponovno iskorišćenje ili odlaganje.

Tretman otpada

Pojam mobilnog postrojenja za upravljanje otpadom preciznije je definisan. Pored obaveze pribavljanja dozvole, saglasnosti ili isprave za tretman otpada u mobilnom postrojenju, u skladu sa zakonom i drugim propisima, propisana je i obaveza pribavljanja saglasnost jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se vrši tretman otpada u mobilnom postrojenju uz prethodno pribavljenu informaciju o lokaciji na kojoj će se obavljati delatnost tretmana otpada od nadležnog organa.

Novina je i da se tretman opasnog otpada može vršiti samo u mobilnom postrojenju za čiji je rad izdato rešenje o saglasnosti na studiju o proceni uticaja na životnu sredinu, u skladu sa posebnim propisom.

Upravljanje otpadom od građenja i rušenja i otpadnim muljem iz postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda

Izmenama zakona propisano je razdvajanje otpada od građenja i rušenja na lokaciji nastanka kako bi se pripremio za tretman, odnosno ponovno iskorišćenje, uključujući postupke zatrpavanja i nasipanja i/ili odlaganja, i zabranjeno je nekontrolisano odlaganje otpada od građenja i rušenja.

Lice koje vrši sakupljanje, transport, skladištenje, tretman, odnosno ponovno iskorišćenje ili odlaganje otpada od građenja i rušenja dužno je da vodi evidenciju o količini i vrsti otpada od građenja i rušenja kojim upravlja i podatke o tome dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine.

Uređeno je upravljanje otpadnim muljem koji je nastao u postrojenjima za prečišćavanje komunalnih i industrijskih otpadnih voda i u drugim sličnim uređajima za prečišćavanje otpadnih voda, i utvrđena obaveza proizvođača i vlasnika i/ili drugog držaoca da sa muljem postupa u skladu sa propisima, kao i da vodi evidenciju o količinama otpadnog mulja koji je sakupljen, uskladišten, tretiran ili odložen i o tome izveštava Agenciju za zaštitu životne sredine.

Dozvola za upravljanje otpadom i potvrda o izuzimanju od obaveze pribavljanja dozvole

Sa ciljem da se otklone nedoumice i nedostaci uočeni u praksi, precizirana je nadležnost za izdavanje dozvola za upravljanje otpadom, i utvrđeni slučajevi kada je umesto dozvole potrebno pribaviti potvrdu o izuzimanju od obaveze pribavljanja dozvole, koja se izdaje na period od najduže 90 dana i ne može se ponovo izdati, i to za:

1. slučaj testiranja koje se vrši radi utvrđivanja tehničko tehnoloških tretmana u svrhu pribavljanja podataka radi sprovođenja procedure za izradu studije o proceni uticaja i/ili testiranja opreme;
2. korišćenje otpada u naučnoistraživačke svrhe;
3. slučaj testiranja koje se vrši radi utvrđivanja tehničko tehnoloških parametara ponovnog iskorišćenja otpada u svrhu pribavljanja podataka radi sprovođenja procedure za izradu studije o proceni uticaja;
4. odlaganje sopstvenog neopasnog otpada, proizvođaču otpada na mestu njegovog nastanka, osim otpada koji je nastao postupcima tretmana otpada.

Kao slučajevi kada se ne izdaju ni dozvola za upravljanje otpadom, niti potvrda o izuzimanju od obaveze pribavljanja dozvole, utvrđeni su:

1. kretanje otpada unutar lokacije proizvođača otpada;
2. skupljanje otpada u kontejnere ili drugu opremu za sakupljanje otpada iz domaćinstva,
3. privremeno skladištenje sopstvenog otpada proizvođaču otpada.

Pooštreni su uslovi za izdavanje dozvole za upravljanjem otpadom, pa se uz postojeće zahteva i uverenje o neosuđivanosti za preduzetnika, članova odnosno zastupnika pravnog lica za krivična dela protiv životne sredine.

Predviđa se obaveza operatera da podnese zahtev za izmenu dozvole ako dođe do promene kao što su: vrste i/ili količine otpada u dozvoli, kvalifikovanog lica odgovornog za stručni rad za upravljanje otpadom, adrese sedišta, poslovnog imena, radnog vremena ili drugih podataka koji se odnose na opremu i rad postrojenja, kao i promene podataka iz dozvole za sakupljanje i/ili transport otpada, promene opreme za sakupljanje otpada, vozila koji vrši transport otpada, vrste otpada, poslovnog imena, pravne forme, adrese sedišta i dr.

Prekogranično kretanje otpada

Za obavljanje prekograničnog kretanja otpada potrebno je od Ministarstva za zaštitu životne sredine pribaviti:

• dozvolu za uvoz, izvoz i tranzit otpada - za prekogranično kretanje opasnog otpada i neopasnog otpada za koje se predviđa izdavanje dozvole, odnosno
• potvrdu prijave za prekogranično kretanje otpada – za otpad koji se nalazi na listi neopasnog otpada za koji se ne izdaje dozvola, a koja se može izdati s periodom važenja od najduže godinu dana.

U slučaju kada se radi o otpadu istih fizičko-hemijskih osobina, koji se otprema na isto odredište preko istih graničnih prelaza u više pošiljki, uvoz, izvoz i tranzit otpada odobrava se za period do 12 meseci, dok se prekogranično kretanje opasnog otpada koje podleže notifikacionom postupku odobrava do 36 meseci.

Propisana je i obaveza izvoznika, odnosno uvoznika da do 31. marta tekuće godine dostavi ministarstvu podatke o izvršenom izvozu, odnosno uvozu otpada za prethodnu godinu.

Rok za usklađivanje poslovanja

Pravna i fizička lica su dužna da usklade svoje poslovanje sa odredbama ovog zakona u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu zakona, odnosno do 7. maja 2024.